واکاوی معیارهای پهنه‌بندی فقر شهری در شهر قدس: به سوی مفهوم مشترک محدوده‌های فرودست شهری
نویسندگان
چکیده مقاله:
در دهه‌های اخیر فقر شهری در ایران با افزایش چشمگیر هزینه‌های خانوار و مسکن فزونی گرفته است. یکی از نمودهای این مسئله شکل‌گیری و رشد سکونتگاههای خارج از ساختار برنامه‌ریزی و بازار رسمی مسکن است؛ محدوده‌هایی که غالباً فاقد طرح‌های توسعه شهری و برنامه‌ی مدون خدمات‌رسانی برای این گروه از اجتماعات هستند و مدیریت شهری نیز همچنان آنها را "حاشیه‌ای" می‌داند. این مقاله با استفاده از داده‌های آماری، برداشت‌های میدانی و تحلیل‌های سیستماتیک به ارزیابی معیارهای متداول محدوده‌های فرودست شهری در شهر قدس (در منطقه کلانشهری تهران) می‌پردازد. براساس اسناد توسعه شهری مصوب در این شهر، درصد بالایی از بافت مسکونی موجود در محدوده شهر یا جزء محدوده بافت فرسوده و یا سکونتگاههای غیررسمی طبقه‌بندی شده‌اند. نتایج این مقاله نشان می‌دهد که براساس بسیاری از معیارهای اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و محیط‌زیستی که در تعریف رایج محدوده‌های فرودست شهری (Slum) است، تفاوت چندانی بین این محدوده‌ها وجود ندارد. در موارد زیادی به دلیل ویژگی‌های خاص سکونت در شهر قدس که براساس برنامههای از پیش‌اندیشیده شکل نگرفته است، همپوشانی زیادی بین این دو محدوده وجود دارد. از سوی دیگر براساس رویه‌های موجود، برای این محدوده‌ها دو سند بهسازی و توسعه مجزا تهیه می‌شود. این دو سند به دلیل شرح خدمات متفاوت، جداگانه توسط مشاوران برنامه‌ریزی تهیه می‌شوند و حتی فرآیند تهیه و تصویب آنها نیز دوگانه است که در صورت اجرا، پیامدهای دوگانه و غیرکارایی خواهند داشت. همچنین به دلیل نبود طرح بالادستی که یکپارچگی این قبیل طرح‌ها برای توسعه شهر را باعث شوند، اقدامات ناهماهنگ، گزینشی و جزیره‌ای در این محدوده‌ها افزایش می‌یابد. ازاین‌رو، بازنگری در معیارهای کنونی شناخت این پهنه‌ها با توجه به نیروی مشترک پیش‌ران مسائل آنها (فقر شهری) ضرورت دارد تا همچون یک گونه، تحت‌عنوان محدودة فرودست شهری یا محدودة هدف بهسازی شهری، تهیة برنامههای عمل هماهنگ و یکپارچه برای مدیریت توسعه شهر ممکن شود.
منابع مشابه
توزیع فضایی فقر شهری در شهر کرمانشاه
مقدمه: از ویژگی‌های کشورهای جهان سوم، نبود تعادل در شهرنشینی و تمرکز بسیار بر آن است؛ بنابراین، برای ایجاد تعادل و به منظور دستیابی به الگوی مناسب، بحث برنامه‌ریزی منطقی مطرح می‌شود. هدف از این برنامه‌ریزی، شناخت نابرابری‌های اقتصادی اجتماعی و فرهنگی و نیز ایجاد توازن در نواحی شهری مختلف است. با شناخت نارسایی‌ها و کمبودها، در سطح بلوک‌های شهر، باید اقدامات مصرانه‌ای برای رفع نابرابری‌ها انجام د...
متن کاملتوزیع فضایی فقر شهری در شهر کرمانشاه
مقدمه: از ویژگی‌های کشورهای جهان سوم، نبود تعادل در شهرنشینی و تمرکز بسیار بر آن است؛ بنابراین، برای ایجاد تعادل و به منظور دستیابی به الگوی مناسب، بحث برنامه‌ریزی منطقی مطرح می‌شود. هدف از این برنامه‌ریزی، شناخت نابرابری‌های اقتصادی اجتماعی و فرهنگی و نیز ایجاد توازن در نواحی شهری مختلف است. با شناخت نارسایی‌ها و کمبودها، در سطح بلوک‌های شهر، باید اقدامات مصرانه‌ای برای رفع نابرابری‌ها انجام د...
متن کاملسنجش فقر شهری و ارتباط آن با دسترسی به خدمات شهری در شهر قزوین
به منظور دستیابی به هدف اصلی مطالعه حاضر مبنی بر شناسایی رابطه میان فقرشهری و دسترسی به خدمات شهری در شهر قزوین، رویکرد فقر قابلیتی و شاخص فقر چندبعدی، مدل حداقل فاصله برای اندازه گیری دسترسی به خدمات و محاسبات فاصله بر اساس خط مستقیم یا روش اقلیدسی مدنظر قرار گرفتند. برای تبیین چگونگی پراکنش فقر در شهر قزوین، شاخصهای فقر شهری (23 شاخص) از متون نظری و تجربی مرتبط استخراج شده و پس از انجام تحلی...
متن کاملمحلههای فرودست شهری و حق به شهر مورد پژوهی محله خاک سفید شهر تهران
هدف این مقاله بررسی شکل‌گیری و روند تحول محله خاک سفید به مثابه بازار غیررسمی زمین و مسکن و همچنین تحلیل حق به شهر در محله‌های فرودست شهری است. این بازارها یکی از منابع رایج تأمین مسکن و دسترسی به خدمات برای گروه‌های کم‌درآمد در بسیاری از نقاط شهری بزرگ کشورهای توسعه‌یابنده است و اکنون از آنها با عنوان محله‌های فرودست شهری نام برده می‌شود که تحت تأثیر توأمان شهری شدن فقر (فقر شهری) و سیاست‌های ...
متن کاملگونه شناسی مناطق شهر- بنیاد در مطالعات شهری و منطقه ای: با نظری بر واکاوی مفهوم مجموعه شهری در ایران
تا پیش از آغاز قرن بیستم استفاده از دو مفهوم شهر و روستا و در معدودی موارد،کلان شهر می توانست برای تشریح اشکال توسعه فضایی و سکونتی موجود آن زمان کافی باشد.اما توسعه و گسترش شهر نشینی قرن بیستمی موجب شکل گیری پدیده های فضایی کلانی در گستره سرزمینی شد که پیشتر وجود نداشتند. از ابتدای قرن بیستم تاکنون تلاش های زیادی در زمینه مفهوم سازی های مرتبط با این پدیده های نوظهور شکل گرفته اند که در برخی م...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 4 شماره شماره 47 و 48
صفحات 7- 24
تاریخ انتشار 2014-03-01
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023